آزادی به مفهوم و معنای صحیح آن در روایات اهل بیتعلیهم السلام بسیار به آن اشاره شده است، ولی مفهوم آن اختلاف اساسی با آنچه دموکراسی غربی از آن اراده کرده دارد. از امام علیعلیه السلام نقل است که فرمود: «ای مردم! انسان عبد یا کنیز آفریده نشده است و همانا تمام مردم آزادند…«.(1).
و نیز فرمود: «بنده غیر مباش؛ زیرا که خداوند تو را آزاد آفریده است«.(2) اسلام تأکید میکند که انسان بدان دلیل که آزاد است نباید بنده دیگری باشد و زیر یوق اسارت سلطهگران برود. همچنین نباید بنده و اسیر شهوت و غضب و سایر قوا و صفات رذیله خود باشد. آزادی در اسلام بدین معنا نیست که انسان به دلیل آزاد بودنش، خود را از سلطه و حکومت خداوند و رسولان خارج کرده و بینیاز ببیند و قانونگریزی و قانونشکنی کند.
اسلام در مورد آزادی خود به حقایقی فکر میکند که فرهنگ غربی هرگز بدان توجهی نداشته یا در تضادّ با آن عمل کرده است. اسلام حقیقت انسان را در روح او میداند و درصدد حفظ کرامت و حرّیت و آزادی روح اوست. اگر میگوید: به خاطر اموال کسی، او را تعظیم نکن، به جهت حفظ کرامت و شخصیت انسان است. آزادی در غرب بر اصل مسئولیت نداشتن پایهگذاری شده است، ولی در اسلام بر اساس احساس مسئولیت و عبودیّت در برابر خداوند متعال بنا نهاده شده است.
1) بحارالأنوار، ج 32، ص 133.
2) بحار الانوار، ج 74، ص 228.
