القاب علی

یکی از معیارهایی که می توان برای تعیین خلیفه رسول خدا (ص) به آن اعتماد کرد عناوین و القابی اسـت کـه پـیـامـبر اکرم (ص) در زمان حیات خود به افراد داده است به طوری که از کتب اخبار و حـدیـث اسـتفاده می شود، هیچ یک از اصحاب پیامبر اکرم (ص) به اندازه امیرالمؤمنین علی (ع) به دریـافـت القاب بلند وعناوین عالی مفتخر نبوده اند از جمله عناوینی که پیامبر اکرم (ص) در زمان حیات خویش به علی (ع) اعطا کرده است، می توان به موارد ذیل اشاره کرد.

30ـ 1ـ صدیق، (1).

30ـ 2ـ صدیق اکبر، (2).

30ـ 3ـ سیدالعرب.

روزی رسـول اکـرم (ص) بـه عـایـشـه فـرمـود: «اگـر مـی خـواهـی سید و آقای عرب را ببینی بـه عـلـی بن ابی طالب نگاه کن» عایشه عرض کرد: ای پیامبر خدا مگر سید عرب تو نیستی فرمود: «من آقای نسل بشرم و علی آقای عرب است» (3).

30ـ 4ـ سید المسلمین و امام المتقین (4).

30ـ 5ـ سید المؤمنین و امام المتقین و قائد الغرالمحجلین.

یعنی: آقای مؤمنان و پیشوای پرهیزکاران و سرآمد روسفیدان مشهور (در قیامت(.

پـیامبر اکرم (ص) فرمود: در شبی که به معراج رفتم، درباره علی بن ابی طالب سه چیز به من وحی شد: او آقای مؤمنان و پیشوای پرهیزکاران و سرآمد روسفیدان مشهور (در قیامت) است (5).

30ـ 6ـ یعسوب المؤمنین، رئیس مؤمنان (6).

30ـ 7ـ امیرالمؤمنین، (7).

30ـ 8ـ سید شباب اهل الجنه، (8).

تـوضـیـح: بـه طوری که از احادیث استفاده می شود، اهل بهشت همگی جوان هستند، یعنی پیران نـیـز هـنـگـام ورود بـه بهشت جوان می شوند بنابراین اگر کسی سید جوانان بهشتی باشد، به این معناست که سید و آقای تمام اهل بهشت است.

30ـ 9ـ خیر البریة، بهترین مخلوقات (9).

ایـن لـقـب تـا آنـجـا بـرای عـلـی بـن ابـی طـالـب (ع) مـشـهـور شده بود که وقتی اصحاب او را می دیدند، می گفتند: قد جا خیر البریة، یعنی بهترین مخلوقات آمد (10).

30ـ 10ـ حجت خدا.

پیامبر اکرم (ص) فرمود:

من و علی حجت خدا بر بندگان او هستیم.

انا و علی حجة اللّه علی عباده (11).

30ـ 11ـ وزیر پیامبر.

انـس بـن مـالـک مـی گـویـد: «هـنـگـامی که سوره نصر نازل شد، ما فهمیدیم این سوره خبر از وفـات پـیـامبر (ص) می دهد به سلمان فارسی گفتیم: از پیامبر اکرم (ص) بپرسد که پس از او چه کـسـی مـرجـع وپـناهگاه ما خواهد بود، و چه کسی را بیش از همه دوست می دارد سلمان خدمت حضرت رسید و این مطلب را از او پرسید حضرت روی برگردانده پاسخ نداد سلمان دوباره پرسید باز هم حضرت روی برگردانده پاسخ نفرمود سلمان ترسید پیامبر خدا (ص) را ناراحت کرده باشد از ایـن رو دیگر چیزی نگفت پس از مدتی پیامبر اکرم (ص) به سلمان فرمود: می خواهی جواب سؤالت را بـدهـم؟

عـرض کـرد: یـارسول اللّه! من ترسیدم شما را خشمگین کرده باشم فرمود: نه بدان که برادرم، وزیرم، خلیفه و جانشینم در خاندانم، بهترین کسی که پس از من به جا می ماند و دینم را ادا می کند و وعده هایم را جامه عمل می پوشد، علی بن ابی طالب است» (12).

امـیـرالـمؤمنین علی (ع) در مواردی خود به این فضیلت اشاره کرده می فرمود: «من برادر و وزیر پـیـامـبـر خدایم هیچ کس پیش از من این را نگفته و پس از من نیز کسی نخواهد گفت، مگر آنکه دروغگو باشد» (13).

1) کنزالعمال، ج 13، ص 164.

2) سـنـن ابن ماجه، ج 1، ص 44، باب 11، حدیث 120 و فرائد السحطین ج 1، ص 248، باب 48، حدیث 192.

3) تاریخ دمشق، ج 2، ص 261، حدیث 787 تا 792 و الصواعق المحرقه، ص 188، ج 4.

4) فرائد السحطین، ج 1 ص 141 باب 25 حدیث 104.

5) فرائد السحطین، ج 1 ص 143 باب 25 حدیث 107.

6) تـاریخ دمشق، ج 2، ص 260، حدیث 785 و کنزالعمال، ج 119، حدیث 2 و 36381 و الصواعق المحرقه، ص 193، حدیث 37.

7) تاریخ دمشق، ج 2، ص 259، حدیث 783.

8) تاریخ دمشق، ج 2، ص 260، حدیث 786.

9) فرائد السحطین، ج 1، ص 154، باب 31، حدیث 116.

10) فـرائد الـسـحـطین، ج 1، ص 156، باب 31، حدیث 118 و تاریخ دمشق، ج 2، ص 442، حدیث 958.

11) تاریخ دمشق، ج 2، ص 273، حدیث 800 تا 804 و مناقب ابن مغازلی، ص 45، حدیث 67.

12) تـاریـخ دمشق، ج 1، ص 130، حدیث 155، مشابه این مضمون در احادیث شماره 157 و 158 وارد شده است.

13) فرائد السحطین، ج 1، ص 311، باب 57، حدیث 249 و ص 315 باب 58، حدیث 250.