حاصل بحث

کسی که در روایات تأمل کند، بی‏تردید می‏یابد که مسأله سجده در نماز دو یا سه مرحله داشته است. در مرحله اول، واجب بوده بر زمین سجده کنند و مسلمانان مجاز به سجده بر غیر آن نبودند. در مرحله دوم رخصت سجده بر روییدنی‏های زمین آمد. پس از این دو مرحله، مرحله دیگری نبود مگر سجود بر لباس به خاطر عذر یا ضرورت. پس آنچه از روایات در مورد سجده بر پوست و امثال آن بر می‏آید در صورت ضرورت است، یا اصلاً دلالتی بر سجود بر آن ندارد، بلکه تنها می‏رساند که روی آن نماز می‏خواند.

از اینجا به روشنی معلوم می‏شود آنچه شیعه به آن پایبند است، همان چیزی است که در سنت نبوی بوده و سرانگشتی از آن منحرف نشده است. شاید فقیهان این را بهتر از دیگران بدانند، چون امین رسالت و راهنمای راه شریعت‏اند و ما به اندکی تأمل فرامی‏خوانیم، تا حق ثابت شود و از بدعت‏ها پرهیز گردد.