اسلام برای غیر مسلمانان نیز ضمانت حقوق اقتصادی و مالی کرده است و تعدّی بر اموال آنها به سرقت و غصب و غش و حیله را حرام نموده و تنها جزیه را بر آنانفرض کرده است.
و این ممکن است به این جهت باشد که مملکت خرج دارد و از آنجا که اهل کتاب، خمس و زکات و سایر حقوقمالی نمیدهند لذا ازاین طریق امورمالی برآنان مقرّر شدهاست.
شیخ مفیدرحمه الله میفرماید: «خداوند متعال جزیه را به جهت حفظ خون اهل کتاب و منع از بردگی کشاندن آنان و حفظ اموالشان قرار داده است«.(1).
اسلام حتی در گرفتن جزیه از اهل کتاب مراعات تفاوت اقتصادی را کرده است. از باب نمونه اینکه از کسانی که عاجز از پرداختن جزیهاند و نیز کودکان و زنان و بردگان و پیرمردان مسن و کسانی که بیماری جسمی و عقلی دارند، جزیه را عفو کرده است.(2).
و حتی از آن کسانی که جزیه گرفته میشود مراعات حال آنها را نموده است. زراره میگوید: به امام صادقعلیه السلام عرض کردم: حدّ جزیه بر اهل کتاب چه مقدار است؟ و آیا حدّ و اندازهای در جزیه بر آنان است که نمیتوان از آن تجاوز کرد؟ حضرت فرمود: «امر آن به دست امام است که از هر انسانی از اهل کتاب آنچه را خواسته، اخذ کند، لکن به مقدار مالش، به قدری که در توان او است«.(3).
اسلام در حفظ اموال اهل ذمّه چنان مقیّد است که حتی برای شرابی را که کافر آن را مخفی داشته حرمت قائل شده و اجازه نداده است تا کسی آن را سرقت نماید.
شهید اول میفرماید: «شراب کافری که استتار کرده محترم است و کسی که آن را غصب نماید قیمت موجود نزد حلال شمرده را ضامن است. و همچنین است خوک«.(4).
1) المقنعه، شیخ مفید، ص 269.
2) الکافی فی الفقه، ص 249.
3) کافی، ج 3، ص 566، ح 1.
4) اللمعة الدمشقیة، شهید اول، ص 234.
