سجود بر زمین

شاید سجود، از روشن‏ترین مظاهر بندگی و فروتنی و تسلیم بنده در برابر خالق باشد و بدین وسیله مؤمن بندگی خود را در پیشگاه خدا ابراز می‏کند، خداوند نیز این فروتنی و طاعت را برای بنده‏اش ارج می‏نهد و فیض خویش را بر بنده ساجدش می‏رساند، از این رو در برخی روایات است:

نزدیک‏ترین حالت نزدیکی بنده به پروردگارش حالت سجود است.

از آنجا که نماز از میان عبادت‏ها معراجی است که به سبب آن مؤمن از کافر باز شناخته می‏شود و سجود یکی از ارکان نماز است، برای اعلام بندگی و فروتنی در برابر خدا، چیزی مانند سجده بر خاک و رمل و سنگ و سنگریزه نیست، چون در اینها فروتنی بیشتر و آشکارتر نسبت به حصیر و بوریاست، تا چه رسد به سجود بر لباس‏های فاخر و فرش‏های نفیس و طلا و نقره. گرچه همه اینها سجود است، لیکن عبودیت در سجده بر خاک و زمین بیشتر متجلّی است.

شیعه به سجده بر زمین در سفر و حضر متعهّد است و از آن عدول نمی‏کنند مگر به سجده بر آنچه از زمین می‏روید، به شرط اینکه خوردنی و پوشیدنی نباشد و سجده بر غیر زمین و غیر آنچه را از زمین روییده است درست نمی‏دانند و این پیروی از سنّتی است که به صورت متواتر از پیامبرصلی الله علیه وآله و اهل بیت‏علیهم السلام و اصحاب او نقل شده است. بعداً روشن خواهد شد که سجده بر زمین یا آنچه از زمین می‏روید، سنت رایج میان اصحاب بوده و عدول از آن در زمان‏های بعد پدید آمده است. حقیقت موضوع در ضمن بیان چند امر آشکار می‏شود.