ما معتقدیم: در قیامت پیامبران و امامان معصوم و اولیاء الله بعضی از گنهکاران را به اذن خدا شفاعت میکنند و مشمول عفو الهی میگردند، ولی فراموش نکنیم که این اذن تنها برای کسانی است که پیوندهای خود را از خدا و اولیاء الله قطع نکرده باشند، بنابراین شفاعت بی قید و شرط نیست، آن نیز نوعی رابطه با اعمال و نیات ما دارد.
»و لا یشفعون الا لمن ارتضی، آنها جز برای کسی که خدا راضی به شفاعت اوست، شفاعت نمیکنند!» (1).
و چنانکه در گذشته نیز اشاره شد «شفاعت» راهی استبرای تربیت انسان و وسیلهای ستبرای جلوگیری از غوطهور شدن در گناه و قطع تمام پیوندها و روابط از اولیاء الله به انسان میگوید اگر آلوده گناه هم شدهای، از همان جا باز گرد و بیش از این گناه مکن!
به یقین مقام «شفاعت عظمی» از آن پیامبر اسلام (ص) است و بعد از او سایر پیامبران و امامان معصوم و حتی علما و شهدا و مؤمنان عارف و کامل و از آن فراتر قرآن و اعمال صالحه نیز برای بعضی شفاعت میکنند.
در حدیثی از امام صادق (ع) میخوانیم: «ما من احد من الاولین و الآخرین الا و هو یحتاج الی شفاعة محمد (ص) یوم القیامة، هیچ کس از اولین و آخرین نیست مگر این که نیاز به شفاعت محمد (ص) در قیامت دارد!» (2).
در حدیث دیگری در کنز العمال از پیامبر اکرم (ص) آمده است: «الشفعاء خمسة: القرآن و الرحم و الامانة و نبیکم و اهل بیت نبیکم، در روز قیامت پنج شفیع وجود دارد: قرآن، صله رحم، امانت و پیامبر شما و اهل بیت او«. (3) در حدیث دیگری از امام صادق (ع) میخوانیم: «اذا کان یوم القیامة بعث الله العالم و العابد، فاذا وقفا بین یدی الله عز و جل قیل للعابد انطلق الی الجنة، و قیل للعالم قف تشفع للناس بحسن تادیبک لهم، روز قیامت که میشود خداوند «عالم» و «عابد» را مبعوث میکند، هنگامی که در پیشگاه خداوند متعال قرار میگیرند، به «عابد» گفته میشود: به سوی بهشت برو!و به عالم گفته میشود: بایست و برای مردم به خاطر تربیت خوبی که نسبت به آنها داشتی شفاعت کن!» (4).
این حدیث اشاره لطیفی نیز به فلسفه شفاعت دارد.
1) سوره انبیاء، آیه 28.
2) بحار، جلد 8، صفحه 42.
3) کنز العمال، حدیث 39041 (جلد 14، صفحه 390(.
4) بحار، جلد 8، صفحه 56، حدیث 66.
