صفات ثبوتیه و سلبیه

صفات خدای سبحان به صفات ثبوتیه و سلبیه تقسیم می‏شود.

مقصود از اول، صفاتی است که از کمال حکایت دارد، مثل اینکه خداوند، عالم و قادر است. و مقصود از صفات سلبیه، منزّه دانستن ذات خدا از صفاتی است که از نیاز و نقص و فقر حکایت می‏کند.

به تعبیر دیگر: خداوند، صفات جمال و صفات جلال دارد. صفات جمال حکایت از کمال ذات دارد و ذات خدا به آنها وصف می‏شود، صفات جلال از کاستی حکایت دارد، پس از خدا نفی می‏شود. با این حساب، خداوند نه جسم است، نه جسمانی است، نه محلّ چیزی قرار می‏گیرد و نه در چیزی حلول می‏کند، چرا که این صفات، همراه با نقص و نیاز است (مثل حلول در چیزی) یا مستلزم ترکیب است (مثل آنکه محلّ چیزی باشد(.

محققان علمای شیعه پیرامون صفات جمال و جلال، بحث‏های دقیقی دارند که شایسته مراجعه است.