توحید در عبادت، اصل مشترک و پایه مورد اتفاق میان همه ادیان آسمانی است. در یک سخن، والاترین هدف بعثت پیامبران الهی، یادآوری همین اصل است، خداوند میفرماید:
»وَ لَقَدْ بَعَثْنا فِی کُلِّ أُمَّةٍ رَسُولاً أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ» (1).
»ما در هر امّتی پیامبری برانگیختیم (تا بگوید:) خدا را بپرستید و از طاغوت پرهیز کنید.«
همه مسلمانان در نمازهای روزانه خود به این اصل اعتراف میکنند «إِیَّاکَ نَعْبُدُ» (2) بر این اساس، وجوب پرستش تنها خدا و دوری از پرستش جز او، امری مسلّم است که سخنی در آن نیست و کسی در این قاعده کلّی مخالفتی ندارد. سخن در این است که آیا برخی کارها و برنامهها مصداق پرستش غیر خدا است، یا نه؟
برای رسیدن به سخن آخر در این زمینه، باید مفهوم و محدوده «عبادت» به دقت و وضوح مشخصّ شود و تعریفی منطقی از آن ارایه شود، تا آنچه تحت این عنوان قرار میگیرد و پرستش شمرده میشود، از آنچه چنین نیست و از روی تکریم و بزرگداشت انجام میشود متمایز گردد.
(در بخش سوّم، ملاک پرستش به طور گسترده بحث خواهد شد.)
1) نحل: 36.
2) فاتحه: 5.
