تبرّک در لغت، مشتق از «برکت» به معنای افزونی در نعمت است.
امّا در اصطلاح آن است که موحّدان، از رهگذر تبرّک به پیامبر اکرمصلی الله علیه وآله و بندگان صالح خدا و تبرک به آثار باقی مانده از آنان، درخواست افاضه نعمت و افزایش برکت کنند. معنای این آن نیست که تبرک جوینده، راهها و اسباب طبیعی را برای رسیدن به خواستههایش به روی خود ببندد، بلکه در همان حال که به علل و اسباب طبیعی تکیه میکند، راه تبرک را در برابر خود باز میگذارد، تا از این طریق، به فیض الهی که از این مجرا نازل می شود، افزون بر آنچه از راه اسباب طبیعی میرسد، دست یابد.
مسلم است که میان آثار پیامبران و صالحان و خیراتی که انسان از این راه به دست میآورد رابطه مادی وجود ندارد، لیکن همانگونه که گفته شد فیضهای الهی بربندگان گاهی از غیر مجرای طبیعی افاضه میشود، آنجا که اراده الهی بر این باشد که حاجتهای یک انسان مؤمن را از راه تبرّک به پیامبر یا آثار بازمانده از او برآورده سازد. آیات قرآن کریم و روایات فراوانی بر این حقیقت تأکید دارد. افزون بر اینکه هیچ مانع عقلی نیست که آثار پیامبر و صالحان در اجابت خواستههای انسان اثر گذار باشد. اینک برخی از آیاتی که در این زمینه است: