وصف امام به این که دارای عصمت، اعلمیت و افضلیت است، معنایی جز این ندارد که آنان بندگان مخلص خدایند که عنایت الهی شامل آنان شده و او چون افراد را بهتر میشناسد، آنان را پیشوایانی قرار داده است که به امر خدا هدایت میکنند، در همان حال بندگان مکرّم الهیاند، او را نافرمانی نمیکنند و به فرمان او عمل میکنند. پس هر کس در حق آنان افراط و تفریط و غلوّ کند، گمراه است.
پس فرقههای غلوّ کننده در حق آنان شیعه نیستند، هر چند خود را به شیعه نسبت دهند. ائمه از اهل بیتعلیهم السلام نیز پیروان خود را از تفریط و غلوّ برحذر داشتهاند. پس فرقههای منقرض شدهای همچون خطابیه، مغیریه و غیر اینها که از غُلات بودند، در حقیقت شیعه نیستند. سخن امیرالمؤمنینعلیه السلام در شناساندن ائمه اهل بیتعلیهم السلام در این مورد کافی است:
»هیچ کس از این امت، با آل محمدصلی الله علیه وآله قیاس نمیشود و هرگز آنان که از نعمت وجود آنان پیوسته برخوردار بودهاند، با آنان برابر نیستند، آنان پایه دین و ستون یقیناند. غلوّ کننده به آنان بر میگردد و از پی در آینده به آنان میپیوندد وویژگیهای حقولایتبرایآناناست و وصایت و وراثت در این خاندان است.» (1).
افزون بر این، امام علی بن موسی الرضاعلیه السلام دعایی دارد که جایگاه و موضع ائمه اهل بیت را نسبت به غُلات روشن میکند، حضرت در دعایش چنین دارد:
»خداوندا، من از حول و قوه، بری هستم. هیچ قدرت و نیرویی جز از تو نیست، خداوندا به تو پناه میبرم و به آستانت بیزاری میجویم از کسانی که برای ما آن چه حقّ ما نیست ادعا میکنند. خدایا من به درگاهت بیزاری میجویم از آنان که در باره ما چیزی میگویند که خودمان در باره خویش نگفتهایم. خداوندا، آفرینش برای تو و روزی از سوی توست، تنها تو را میپرستیم و تنها از تو یاری میطلبیم. خداوندا، تو آفریدگار ما و آفریدگار پدران پیشین و نیاکان دیگر مایی. خدایا، پروردگاری جز برای تو سزاوار نیست و الوهیت و خدایی جز شایسته تو نیست. پس مسیحیانی را که عظمت تو را کوچک شمردند لعنت کن، همچنین مردمی را که همانند سخن آنان را گفتهاند و باور دارند لعنت کن. خداوندا، ما بندگان تو و فرزندان بندگان توییم، برای خودمان مالک سود و زیان و مرگ و حیات و نشور نیستیم. خدایا، هر که ما را پروردگار پندارد، از او بیزاریم. هر کس خیال کند خلقت و روزی به دست ماست، ما از او بیزاریم، آن گونه که حضرت عیسیعلیه السلام از مسیحیان بیزار است. خداوندا، ما آنان را به آن چه ادعا میکنند نخواندهایم. پس ما را به آن چه میگویند مؤاخذه مکن. آن چه را ادعا میکنند بر ما ببخشای و هیچ یک از آنان را روی زمین زنده نگذار. همانا اگر آنان را واگذاری، بندگانت را گمراه میکنند و جز فاجر و کافر به دنیا نمیآورند.» (2).
1) نهج البلاغه، خطبه 2 (لا یقاس بآل محمدٍصلی الله علیه وآله من هذه الأمة احد…(.
2) بحار الانوار: ج 25، ص 343.
