خـلافـت پـیـامبر مکرم اسلام (ص) و رهبری جامعه اسلامی مسئله ای نبود که پیامبر اکرم (ص) تا آخـریـن روزهـای عـمـر شریف خود آن را مسکوت گذاشته تکلیف جامعه اسلامی را نسبت به آن روشن نکند پیامبر اکرم از همان روزی که مامور شد رسالت خود را علنی کند، موظف شد جانشین خود را نیزمعرفی کند.
هـنـگـامی که آیه شریفه و انذر عشیرتک الاقربین (1) در سال سوم بعثت نازل شد، آن حضرت عـلی (ع) را خواند و فرمود: «خدایم دستور داده است خویشان نزدیک خود را به اسلام دعوت کنم غـذایـی تـهیه کن و قدحی از شیر فراهم آور، و فرزندان عبدالمطلب را دعوت کن، تا من ماموریت خـویـش را بـه انجام رسانم» حضرت علی (ع) می فرماید: «من تمام بنی عبدالمطلب را که حدود چـهـل نـفـر بـودنـد دعـوت کردم و غذایی را که فراهم کرده بودم پیش آوردم غذا خوردند و شیر نـوشـیـدنـد، ولی غذا و شیر به همان حال خود باقی ماند هنگامی که پیامبر (ص) می خواست با آنها صـحـبـت کند، ابولهب گفت: محمد شما راسحر کرده است و مجلس از هم پاشید فردای آن روز حـضـرت بـه مـن دستور داد دوباره آنها را دعوت کنم و غذا و شیری تهیه نمایم هنگامی که جمع شدند و غذا خوردند، حضرت لب به سخن گشوده فرمود: ای فرزندان عبدالمطلب به خدا قسم در عـرب جـوانـی را نمی شناسم که برای قوم خود بهتر از آنچه من برای شما آورده ام آورده باشد: من برای شما خیر دنیا و آخرت را آورده ام و خدایم به من فرموده است شما را به آن بخوانم کدامیک از شما مرا در این کار یاری می کند من (علی) که در آن ایام از همه جوانتر بودم گفتم: ای پیامبر خدا مـن تـو را یاری می کنم حضرت گردن مرا گرفت و فرمود: این برادر، وصی وخلیفه من در میان شما می باشد، از او بشنوید و او را اطاعت کنید در این هنگام اهل مجلس همه برخاستند و در حالی که می خندیدند به ابوطالب گفتند: به تو دستور می دهد که از علی اطاعت کنی» (2).
طبق روایتی پیامبر اکرم (ص) سه بار پیشنهاد خود را تکرار کرد و هیچ کس جز علی (ع) او را اجابت نکرد (3).
1) سوره شعرا، آیه 214.
2) کنزالعمال، ج 13، ص 131، حدیث 36419 و ص 149، حدیث 36465، و تاریخ طبری، ج 2، ص 62.
3) فرائد السحطین، ج 1، ص 85، باب 16، حدیث 65.
