ما معتقدیم: شیعه، در پیدایش علوم اسلامی نقش مؤثری داشته است، بعضی معتقدند که علوم اسلامی از آنها نشات گرفته، حتی کتاب یا کتابهایی در این زمینه نوشته شده و اسناد و مدارکی ارائه دادهاند، ولی ما میگوییم حداقل، آنها در پدید آوردن این علوم سهم بسزایی داشتهاند، و بهترین شاهد و گواه این مساله کتابهایی است که از علمای شیعه در علوم و فنون اسلام دیده میشود. هزاران کتاب در فقه و اصول، که بعضی بسیار گسترده و در نوع خود بی نظیر است، هزاران کتاب در تفسیر و علوم قرآنی، و هزاران کتاب در عقاید و علم کلام، و هزاران کتاب در علوم دیگر، بسیاری از این کتابها هم اکنون در کتابخانههای معروف دنیا موجود است و در معرض دید همگان قرار دارد و هر کس میتواند صدق این ادعا را با مراجعه به این کتابخانهها بداند.
یکی از دانشمندان معروف شیعه این کتابها را فهرست کرده و در 26 مجلد بزرگ فهرست آن را گرد آوری کرده است. (1) این فهرست مربوط به دهها سال قبل است، و در این چند دهه اخیر از یکسو تلاش زیادی برای احیای آثار علمای پیشین شیعه، و کشف کتب خطی و چاپ آنها صورت گرفته، و از سوی دیگر برای تصنیف و تالیف کتابهای جدید، که هنوز دقیقا آمار آن را تهیه نکردهایم ولی بطور مسلم، در هر رشته از علوم اسلامی صدها یا هزاران کتاب جدید به رشته تحریر در آمده است.
ما معتقدیم: صدق و راستی و امانت از ارکان مهم و اساسی اسلام است، قرآن مجید میگوید: «قال الله هذا یوم ینفع الصادقین صدقهم، خداوند میفرماید امروز روزی است که صدق راستگویان به آنها نفع میبخشد«. (2).
بلکه از بعضی از آیات قرآن استفاده میشود پاداش اصلی روز قیامت پاداشی است که در برابر صدق و راستی به انسان داده میشود (صدق و راستی در ایمان، در عمل به پیمانهای الهی، و در تمام شئون زندگی) (لیجزی الله الصادقین بصدقهم(. (3).
و همان گونه که در گذشته نیز اشاره شد طبق دستور قرآن ما مسلمانان ماموریم که در تمام دوران زندگی همگام و همنشین معصومان و راستگویان باشیم (یا ایها الذین آمنوا اتقوا الله و کونوا مع الصادقین(. (4) اهمیت این موضوع تا آن پایه است که خداوند به پیامبرش دستور میدهد از خدا بخواهد در هر کاری صادقانه وارد شود و صادقانه خارج گردد (و قل رب ادخلنی مدخل صدق و اخرجنی مخرج صدق(. (5).
درست به همین دلیل در روایات اسلامی میخوانیم که هیچ پیامبری از سوی خدا مبعوث نشد مگر این که صدق و راستی و امانت در برنامههای اصلی او بوده (ان الله عز و جل لم یبعث نبیا الا بصدق الحدیث و اداء الامانة الی البر و الفاجر(. (6).
ما نیز با الهام گرفتن از این آیات و روایات نهایت سعی و کوشش را به کار گرفتیم که در بحثهای این کتاب جز راه صدق و راستی نپوئیم و کلامی بر خلاف حق و امانت نگوییم و امیدواریم که به لطف پروردگار در ادای این رسالت توفیق یافته باشیم انه ولی التوفیق.
1) نام این کتاب الذریعة الی تصانیف الشیعة نوشته مفسر و محدث معروف، شیخ آقا بزرگ تهرانی است، تعداد کتابهایی که با نام و نشان و ذکر مؤلف، در این فهرست بزرگ آمده بالغ بر 68 هزار جلد کتاب می‌باشد، این کتاب مدتی است چاپ و منتشر شده است.
2) سوره مائده، آیه 119.
3) سوره احزاب، آیه 24.
4) سوره توبه، آیه 119.
5) سوره اسراء، آیه 80.
6) این حدیث در بحار از امام جعفر صادق (ع) نقل شده است (جلد 68، صفحه 2) و همچنین در جلد 2، صفحه 104.
